Αντισυνταγματικότητα των διατάξεων

του άρθρ. 4 του Ν.4092/2012

περί Επικουρικού Κεφαλαίου

Απόφ.Μον.Πρ.Αθ.........

Πρόεδρος : Χράλαμπος Σεβαστίδης

 Με την κατωτέρω δημοσιευόμενη απόφαση κρίθηκαν αντισυνταγματικές και ανεφάρμοστες οι διατάξεις του όλως προσφάτου Ν.4092/2012  με  λίαν εμπεριστατωμένη αιτιολογία και  εκτενή  αναφορά :

 Α) Στις πηγές Δικαίου της Ευρωπαϊκής  Ενωσης, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται οι Κοινοτικές Οδηγίες που προβλέπονται και ρυθμίζονται στο άρθρο 288 ΙΙΙ της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΣΛΕΕ).  

 Β) Στην εναρμόνιση των νομοθεσιών των κρατών μελών των σχετικών με την ασφάλιση της αστικής ευθύνης από την κυκλοφορία  οχημάτων και με το έλεγχο της υποχρέωσης προς ασφάλιση της ευθύνης αυτής  (72/166 ΕΟΚ, 84/5 ΕΟΚ, η οποία κατέστη εσωτερικό Εθνικό  Δίκαιο (άρθρο 28  παρ. 1  του Συντάγματος) δια του  ΠΔ 237/1986 που κωδικοποίησε το Νόμο 489/76 άρθρ. 16 επ.,  με το οποίο συντάθηκε  και ιδρύθηκε  το Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου με την επωνυμία Επικουρικό Κεφάλαιο.

  Γ) Στην αυτεπάγγελτη και ΑΜΕΣΗ εφαρμογή των Κοινοτικών Οδηγιών τόσο από τις Εθνικές Αρχές, όσο και από τα Εθνικά Δικαστήρια, δυνάμει του Κοινοτικού Δικαίου.

 Δ) Στο ανίσχυρο των διατάξεων του Ν.4092/2012 (άρθρ.4)  που αντικατέστησε το άρθρο. 19 παρ.2 του ΠΔ 237/1986, εφόσον με αυτές τροποποιούνται οι πράξεις μεταφοράς των ανωτέρω Κοινοτικών οδηγιών, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να μην συμμορφώνεται πλέον με τις επιταγές των οδηγιών αυτών, οι οποίες έχουν σαφές περιεχόμενο και άρα ΑΜΕΣΗ εφαρμογή.

 Ε) Στην αντίθεση των διατάξεων του Ν.4092/2012  άρθρ.4 που αντικατέστησε το άρθρο 19 παρ.2 του ΠΔ 237/1986, όπως αυτές τις εντόπισε και επισήμανε και η Επιστημονική Επιτροπή της Βουλής στην Έκθεση που συνέταξε σχετικά με τις διατάξεις του νομοσχεδίου, που στη συνέχεια αποτέλεσε το κείμενο του Νόμο 4092/2012.

  Ειδικότερα, η περιορισμένη στο ποσό των 6.000,00 ΕΥΡΩ αξίωση κατά του Επικουρικού Κεφαλαίου  αυτού για χρηματική ικανοποίηση λόγω ψυχικής οδύνης είναι ευθέως αντίθετη προς την Δεύτερη Οδηγία του Συμβουλίου της 30.12.1983 (84/5/ΕΟΚ), η οποία ορίζει ότι η αξίωση για αποζημίωση τόσο για υλικές ζημίες όσο και για σωματικές βλάβες (στις οποίες υπάγεται και η αξίωση για χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης ή ψυχικής οδύνης. βλ. έτσι ενδεικτικά ΟλΑΠ 9/1993, ΕλλΔνη (1994), 333, ΝοΒ (1994), 375) δεν μπορεί να είναι κατώτερη από τα ελάχιστα όρια ασφαλιστικής κάλυψης.

 Επίσης, ο περιορισμός σε ορισμένο μόνο ποσοστό της οφειλόμενης από το Επικουρικό Κεφάλαιο αποζημίωσης του παθόντος σε περίπτωση πτώχευσης του ασφαλιστή ή άκαρπης εκτέλεσης σε βάρος του ασφαλιστή ή τέλος ανάκλησης της άδειας λειτουργίας ασφαλιστικής εταιρίας είναι αντίθετος προς την Οδηγία του Συμβουλίου της 24.4.1972 (72/166 ΕΟΚ), η οποία όπως ήδη αναφέρθηκε επιβάλλει στα κράτη μέλη τη λήψη μέτρων ώστε κάθε όχημα που κυκλοφορεί στο έδαφός τους να καλύπτεται ασφαλιστικά, δηλ. όχι απλά να έχει συνάψει σύμβαση ασφάλισης, αλλά και σε κάθε μεταγενέστερο του τροχαίου ατυχήματος χρόνο να δύναται ο παθών να αποζημιωθεί από ασφαλιστική εταιρία ή άλλο φερέγγυο πρόσωπο.

 Κατά συνέπεια, εφόσον με τις ως άνω διατάξεις του Ν. 4092/2012 τροποποιούνται οι πράξεις μεταφοράς των πιο πάνω Οδηγιών, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να μην συμμορφώνεται πλέον με τις επιταγές των Οδηγιών αυτών, οι οποίες έχουν ένα σαφές περιεχόμενο και άρα άμεση εφαρμογή, οι σχετικές διατάξεις του Ν. 4092/2012 είναι ανίσχυρες.

Στ) Στο ότι οι ανωτέρω διατάξεις του Νόμου 4092/2012 προσβάλουν και την Συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή της αναλογικότητας, καθώς προβλέπονται μέτρα που δεν είναι αναγκαία ούτε πρόσφορα για την προστασία του Επικουρικού Κεφαλαίου και την αποζημίωση των παθόντων από τροχαία ατυχήματα, αφού το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα θα μπορούσε να επιτευχθεί με την προληπτική επιτήρηση και των έλεγχο των ασφαλιστικών εταιριών, αλλά και την μέριμνα για την ελαχιστοποίηση των οχημάτων που κυκλοφορούν ανασφάλιστα.

 Ζ) Στο ότι οι ανωτέρω διατάξεις του Ν.4092/2012, θίγουν τον πυρήνα του σχετικού δικαιώματος των παθόντων να αξιώνουν την ικανοποίηση των ήδη γεννημένων απαιτήσεών τους από το Επικουρικό Κεφάλαιο.

 Συμπερασματικά η διάταξη του άρθρου 19 παρ.2 ΠΔ237/86 (όπως τροποποιήθηκε με το άρθρ.4 Ν.4092/2012) έρχεται σε αντίθεση έντονα:

  α) με τα άρθρα 4 παρ..1 και 20 παρ.1 του Συντάγματος, αφού με αυτήν αναγνωρίζεται υπέρ του Επικουρικού Κεφαλαίου ευνοϊκή μεταχείριση

 β) με το άρθρ. 6 παρ.1 της ΕΣΔΑ, αφού δεν προκύπτει ότι υφίσταται λόγος δημοσίου συμφέροντος, που να καθιστά ανεκτή τη διαφοροποίηση αυτή,

γ) με τη διάταξη του άρθρ. 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ, ενόψει του ότι γίνεται προσβολή της περιουσίας του κάθε παθόντος – δανειστή του Επικουρικού Κεφαλαίου, χωρίς να γίνεται επίκληση σοβαρού λόγου δημοσίου συμφέροντος.

 δ) με την  συνταγματικώς κατοχυρωμένη (άρθρο 25 παρ. 1 του Συντάγματος) αρχή της αναλογικότητας.

Τόκοι Επικουρικού Κεφαλαίου

Αντισυνταγματική η διάταξη περί τοκοφορίας 6%

  Η διάταξη που  αναγνωρίζει υπέρ του Επικουρικού Κεφαλαίου ευνοϊκή μεταχείριση  ως προς το θέμα της επιδίκασης τόκων (τόκοι 6%), χωρίς να δικαιολογείται τούτο από λόγους δημοσίου συμφέροντος, δοθέντος ότι το απλό ταμειακό συμφέρον του Επικουρικού Κεφαλαίου δεν ταυτίζεται με το δημόσιο ή το γενικό συμφέρον και δεν μπορεί να δικαιολογήσει την παραβίαση του δικαιώματος των παθόντων από τροχαία ατυχήματα να απαιτήσουν και να λάβουν τόκους για τις αξιώσεις τους σε ποσοστό ίδιο με εκείνο που καταβάλλουν οι ιδιώτες. Εξάλλου, δεν συνιστά τέτοιο λόγο δημοσίου συμφέροντος το γεγονός ότι το Επικουρικό Κεφάλαιο, που είναι νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, τελεί υπό την εποπτεία και τον έλεγχο του Κράτους.

 Σχόλια – Παρατηρήσεις

Βλ. σχετικώς και